HISTORIJAT DINASTIJE HALIFA EMEVIJA I ABBASIJA DIO 23.

 Priredio: Nijaz SALKIĆ

Uvod

Historija me jako zanimala još iz doba moga odrastanja i djetinjstva. Posebno zanimanje pokazujem za islamsku povijest od ranog početka, pa kroz srednji vijek i sve do današnjih dana.

Cijela sadašnja situacija muslimana je u direktnoj vezi sa nastankom i funkcionisanjem islamske države i civilizacije. U nekoliko nastavaka, uz Allahovu pomoć ću podastrijeti osnivanje i trajanje dinastija Emevija i Abbasija iz knjige »Istorija islama«, od Besima Korkuta, izdane u Sarajevu 1935. godine.

DRUGI PERIOD

Prvi otsjek

KRSTAŠKI RATOVI

Za hilafeta Omerova r.a. osvoje muslimani Palestinu i ova pokrajina osta u sklopu islamske države. Kada u petom (XI) stoljeću ode u Evropu Petar Pustinjak i poče propovijedati među kršćanskim svijetom ideju, da se Jerusalim i u njemu grob Isa a.s. oslobodi od muslimana, nađe i kod vladara, a i kod ostalog kršćanskog svijeta odziva i tako zaređaše krstaški ratovi, koji trajahu čitava dva vijeka. Papa, koji tada bijaše ne samo crkveni poglavica kršćanski, nego njegovu riječ moradoše slušati i mnogi vladari, blagoslovi ovu zamisao i obeća oprost od grijeha i svima onima koji odu u ovaj rat. Svi krstaški pohodi bijahu papinim zauzimanjem pokretani, jer je on znao da će se crkva okoristiti od zavjeta, koje činjaše kršćanski pobožni svijet prije pohoda u rat. Seljaštvo je rado kretalo na ovaj put, da bi se oslobodilo teških radova na vlastelinskim dobrima. U ovim ratovima učestvovahu različiti evropski narodi, a naročito Francuzi i Nijemci.

Tadanji papa Urban II sazove Sabor u Klermonu 489 (1095) i pozva svijet u krstaški rat šaljući poslanice evropskim vladarima, koji ovaj poziv sa oduševljenjem prime. Pod voćstvom Petra Amijenskog 489 (1096) krenu ogromna vojska nepripremljena za ovaj teški i dugi pohod, pljačkajući kroz Ugarsku i Bugarsku, i dopru do Carigrada. Vizantinska vlada bojeći se ovih opasnih gostiju prebaci ih u Malu Aziju, gdje od seldžučkog sultana Kilidž Arslana svi izginu.

Poslije ovoga poraza krenu krstaši pod voćstvom Gotfrida Bujonskog i Grofa Rajmunda iz Tuluze i dođu u Carigrad, gdje između njih i Vizantinaca nastanu nesuglasice, ali ih Vizantinci prevedu u Malu Aziju s uvjetom da osvojene zemlje pripadnu carevini. Krstaši potom osvoje Nikeju i Antiohiju, a god. 492 (1099) osvanu pod Jerusalimom, kojeg poslije opsijedanja na juriš zauzmu, a onda nastane jedna užasna sječa i pljačka. Krstaši potom osnuju Jerusalimsku kraljevinu i za kralja bude izabran Gotfrid Bujonski koji iste godine umre, a na njegovo mjesto dođe njegov brat Balduin 493 (1100).

 

 Islamski se vladari ne mogahu pomiriti sa novom Jerusalimskom državom, nego ih napadnu, te papa sa ostalim svećenstvom sklonu francuskog kralja Luja VII i njemačkog imeratora Konrada III, te oni sa ogromnom vojskom krenu put Male Azije i opsjednu Damask, ali bez uspjeha. Poslije se sa malim ostatkom svoje vojske vrate u domovinu, jer zbog oskudice u hrani i napadaja Seldžuka većina vojske izginu. U to preuze vlast u Egiptu Salahuddin Ejjubi, koji osvoji od krstaša Jerusalim 583 (1187) i cijelu Siriju, što pokrenu Zapad na treći krstaški rat.

Za ovaj krstaški rat papa pridobije tri evropska vladara Fridriha I Barbarosu, njemačkog imperatora, Filipa II, francuskog kralja i Ričarda, engleskog kralja. Fridrih Barbarosa se udavi u jednoj rijeci u Siriji i većina njegove vojske se povrati u domovinu, dok ostala dvojica vladara panu pod Akku i počnu je opsijedati i nakon dvije godine zauzmu je. U to među krstašima zavladaju nesuglasice i zato se svi vrate u Evropu, a Ričard bijaše prije odlaska slopio  ugovor sa Salahuddinom o slobodnom hodočašću kršćana u Jerusalim.

Poslije neuspjeha u trećem krstaškom ratu u Evropi oslabi vjersko oduševljenje, ali kad na papsku stolicu sjede najsilniji papa Inocentije III poče propovijedati četvrti krstaški rat 599 (1202). Kako su tada u Evropi bili međusobni ratovi, krstaši krenu bez i jednog vladara i upute se preko Mletaka morem prema Carigradu osvojivši u putu za račun Mlečića Zadar. Kad dođu u Carigrad, po nagovoru svrgnutog cara Isaka Anđela, osvoje ga i postave opet njega na prijestolje. Ali kada se u Carigradu protiv došljaka javi otpor, oni jurišem zauzmu tvrđavu, uništivši mnoge znamenitosti, i napuste svoj glavni zadatak radi kojeg su krenuli, nego tu osnuju Latinsko carstvo.

Posljednji krstaški ratovi. Poslije četvrtog krstaškog rata oslabi u Evropi toliko oduševljenje za krstaški rat, da se više nije mogao učiniti opšti pokret za krstaški rat, da se više nije mogao učiniti opšti pokret krstaški. Poslije dječijeg krstaškog rata, kojeg pokrenuše nerazumni ljudi i u kojem zaglavi oko 50000 djece, papa naredi ugarskom kralju Andriji II, da krene u rat, ali se ovaj morade naskoro povratiti radi nemira u svojoj zemlji. Šesti krstaški rat po papinoj zapovijedi povede njemački car Fridrih II, koji prijateljskim pregovorima uniđe u Jerusalim i tu se kruniše za jerusalimskog kralja 626 (1229). Poslije nekoliko godina Jerusalim opet pade u muslimanske ruke i francuski kralj Luj IX pođe u sedmi krstaški rat 646 (1248), ali kada dođe u Egipa bude tu zarobljen i uz veliki otkup pušten. Poslije ode u Akku i tu provede neko vrijeme bez uspjeha. Kada poslije pada Ejjubovića u Egiptu preuzmu vlast Memalici i počnu od krstaša osvajati gradove po Siriji i Maloj Aziji, Luj IX povede osmi krstaški rat 668 (1270). Da bi napao Egipat i s mora i s kopna krene Luj IX u Tunis, ali se tu među njegovom vojskom raširi zaraza, te on umre i većina njegove vojske, a mali ostatak se vrati u Francusku. Time se završe ovi vjerski ratovi, koji su stali Evropu ogroman broj žrtava, a egipatski vladari Memalici naskoro osvoje i posljednju krstašku trvrđavu Akku 690 (1291).

U slijedećem nastavku, inšaAllah: Osnivanje samostalnih državica u sjevernoj Africi i Španiji