KOMŠIJSKI HAKK

Priredio: Nijaz SALKIĆ

Abdullah ibn Mes'ud prenosi da je Poslanik s.a.v.s. rekao: «Tako mi Onoga u čijoj je ruci moja duša neće se spasiti ni jedan rob dok ljudi ne budu sigurni od njegova srca, njegova jezika i njegovih ruku, niti će biti vjernik dok njegov komšija ne bude siguran od njegovog nasilja.»

Prenosi se od Seida ibn Musejjeba da je Poslanik s.a.v.s. rekao: «Svetost komšije prema komšiji je kao svetost majke.»

«Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan neka počasti svoga komšiju. Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan neka počasti svoga gosta. Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan neka govori samo istinu ili neka šuti.»

Ebu Hurejre prenosi da je Poslanik rekao: «O Ebu Hurejre! Budi skroman bićeš najpobožniji čovjek. Budi zadovoljan u duši bićeš najzahvalniji čovjek. Želi drugima ono što sebi želiš bićeš vjernik. Lijepo postupaj sa komšijama bićeš musliman. I nemoj se pretjerano smijati jer smijeh umrtvljuje srce.»

«Postoje tri vrste komšija: jedni od njih imaju tri hakka, drugi dva hakka, a treći imaju samo jedan hakk. Komšija koji ima tri hakka (tj. troja prava), to je komšija koji je musliman i koji ti je rodbina. Komšija sa dva hakka jeste komšija musliman, a komšija koji ima jedan hakk jeste komšija nemusliman.»

U ovom hadisu, kao što se vidi, govori se o komšijskom, rodbinskom i muslimanskom hakku. Prvi spomenuti komšija, dakle ima komšijski, rodbinski i muslimanski hakk, pa stoga treba posebnu pažnju mu posvetiti. Što se tiče drugog spomenutog u hadisu komšije on posjeduje komšijski i muslimanski hakk. A što se pak tiče trećeg komšije on ima samo komšijski hakk i prema njemu se treba odnositi samo kao prema komšiji.

Sufjan Es-Sevri spominje da se grubost jednog čovjeka ogleda u deset stvari. On u ovoj svojoj izreci upotrebljava riječ džefa' koja se u doba Poslanika prispodobljavala pustinjacima – beduinima koji nisu imali pravog odgoja i edeba – ponašanja i koji su bili grubi prilikom dolaska Božijem Poslaniku pa je zato Allah dž.š. skoro cijelu suru El-Hudžurat posvetio njima učeći ih da Poslanik nije kao ostali ljudi i da je muslimanima zabranjeno da se s njime nadglasavaju.

Sufjan Es-Sevri veli da deset osoba posjeduju džefa' (grubost, otuđenost, antipatičnost, mržnja i sl.):

-                     Čovjek ili žena koji moli u dovi samo za sebe, a ne za svoje roditelje niti za ostale vjernike;

-                     Čovjek koji dnevno manje od sto ajeta prouči iz Kur'ana;

-                     Čovjek koji uđe u mesdžid, a ne klanja dva rekata;

-                     Čovjek koji prođe pored kaburistana, a ne nazove selam umrlim i ne uputi dovu Allahu dž.š. za njih da im se smiluje;

-                     Čovjek koji uđe u neki grad petkom i izađe (neposredno pred džumu) iz njega, a ne klanja u njemu džumu – namaz;

-                     Čovjek ili žena u čijoj se mahali nalazi neki alim (učen čovjek), a ne ode kod njega da bi nešto od njega naučio;

-                     Dvojica ljudi koji se udruže zajedno, a ne upitaju jedan drugogo za ime;

-                     Čovjek koji se ne odazove na poziv drugog čovjeka koji ga je pozvao na zijafet (gozbu);

-                     Mladić koji provede mladost u besposlici ne tražeći znanje i odgoj i

-                     Čovjek koji je sit dok mu je komšija gladan i ne dadne mu ništa od svoje (preostale) hrane.