PRAVDA I KRIVDA

Nijaz SALKIĆ

إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ ۚ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

Allah zahtijeva da se svačije pravo poštuje, dobro čini, i da se bližnjima udjeljuje, i razvrat i sve što je odvratno i nasilje zabranjuje; da pouku primite, On vas savjetuje.

Pravda je postavljeni cilj prema kome nas usmjeravaju naši odgojitelji i tumači istine. To je ideal dobrog, smirenog, produhovljenog i spašenog čovjeka. Pravednost je maksima u koju se kunu religiozni pastiri ljudskih duša. Pravda je kroz ljudsku povijest najviše izrabljivani pojam. Pravdu i pravednost su pojedine historijske siledžije rastezali ili skraćivali, dijelili ili uskraćivali po svom nahođenju i svojoj trenutnoj snazi i moći. Tako je i danas. Mnogi ljudi, grupacije i cijele nacije u ovom vremenu tumače pravdu i pravednost prema svojim željama i u svom interesu, mada se pri tom mnogi od njih uporno pozivaju na vjeru i moral nacije koju predvode i kojoj pripadaju.

Uzvišeni Allah s.v.t.a., nas poziva da na ovom prolaznom svijetu težimo idealnom načinu življenja i ponašanja. Svemogući nas na tri mjesta u Kur'anu obavještava da voli pravednost i one koji su pravedni:

''...Allah voli pravedne.'' (El-Maide,42, El-Hudžurat,9, i El-Mumtehine,8.) Riječ ''adl'' (pravda) znači umjerenost u svemu, tj. da se sve stvari stave na svoje mjesto, a riječ ''adalet'' (pravednost) je svojstvo koje čovjeka štiti od svega što skrnavi njegovu ljudskost. Allahov Poslanik, s.a.v.s., rekao je: ''Zaista su pravedni kod Allaha na osvijetljenim minberima; oni koji provode pravdu u svojim presudama, u svojim porodicama i onima koji su im potčinjeni.''
Allahovi robovi! Znajte da pravednost u islamu zauzima značajno mjesto i da je nagrada za nju velika. Pravednost ima mnogo oblika, a svaka punoljetna i umno zdrava osoba dužna je da pravedno postupa, shodno položaju i zadaći koju ima u životu.

Prema Kur'anu, ubijanje jednog nedužnog Allahovog stvorenja je loše djelo i na deredži (stepenu) je kao ubistvo cijelog čovječanstva, a spas jednog života je kao spas cijelog čovječanstva. Dokaz za ovu tvrdnju nalazimo u Plemenitom Kur'anu:

 مِنْ أَجْلِ ذَٰلِكَ كَتَبْنَا عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا ۚ وَلَقَدْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَٰلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ  

„Zbog toga smo Mi propisali sinovima Israilovim: ako neko ubije nekoga koji nije ubio nikoga,m ili onoga koji na Zemlji nered ne čini- kao da je sve ljude poubijao: a ako neko bude uzrok da se nečiji život sačuva,-kao da je svim ljudima život sačuvao. Naši Poslanici su im jasne dokaze donosili, ali su mnogi od njih, i poslije toga, na Zemlji sve granice zla prelazili.“(Al-Ma'ida,32)

Da je pravednost i pravda kroz vijekove i civilizacije bila rastegljiv pojam pokazuju mnogi učenjaci i pobožnjaci koji ostaviše pisane tragove o pravdi i pravednosti tadašnjih moćnika. Abdulvehab Ilhamija Žepčevi (1773-1821) rođen je 1773. godine u Žepču. Jedan je od rijetkih koji je u onom vremenu pisao na bosanskom jeziku. Ono po čemu je bio i ostao prepoznatljiv jeste njegova pjesma (kasida) Čudan zeman nastade. Bio je sufija, šejh, odlikovao se pobožnošću i ispravnim životom, uzor svog vremena. Zbog već navedene pjesme je došao u sukob sa tadašnjim vezirom Dželaludin-pašom (Dželalijom). Upravo ova kasida je bila razlog njegovog pogubljenja 1821. godine u Travniku.

''…krivda pravdu zamela,
pa se pravda omela;….''

Upamet!