MIMBERA – MORALNOST I AMORALNOST

الْحَمْدُ لِلَّهِ  رَبِّ الْعَالَمِينَ، نَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَ نَسْألُهُ الكَرَامَةَ فِيماَ بَعْدَ الْمَوْتِ لَنَا وَ لِجَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ. وَنَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَ مِنْ سَيِّئاتِ أعْمَالِنَا. مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ.

وَأشْهَدُ أنْ لا إِلَهَ إِلاّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَ سِرَاجًا مُنِيرًا لِيُنْذِرَ مَنْ كَانَ حَيًّا وَ يَحِقَّ الْقَوْلُ عَلىَ الْكَافِرِينَ. صلى الله تعالى عليه وعلى آله وأولاده وأزواجه وأصحابه وأتباعه. وخلفائه الراشدين المرشدين المهديين من بعده. ووزارئه الكاملين في عهده. خصوصا منهم على ساداتنا أبي بكر وعمر وعثمان وعلي. وعلى بقية الصحابة والقرابة والتابعين. والذين اتبعوهم بإحسان إلى يوم الدين، رضوان الله تعالى عليهم وعلينا أجمعين. أما بعد، فيا عباتد الله، اتقوا الله وأطيعوه. إن الله مع الذين اتقوا والذين هم محسنون ...:

قال الله تعالى فى كتابه الكريم :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ [٩:١١٩]

صدق الله العظيم

  

      U ime Allaha, Milostivog, Samilosnog! 

  Hvala Allahu! Allahu moj, Plemeniti Gospodaru naš, Slavljen neka si! Neka je salavat i selam na tvog Miljenika, učitelja svijeta, Muhammeda, s.a.v.s., njegovu časnu porodicu i plemenite ashabe.

  Dragi brate i poštovana sestro, danas je petak 07. rebiu-l-evvel 1437., ili 18. decembar 2015. godine. Ovo je 10. hutba u novoj godini. Prošli petak imasmo temu, ,Promatranje, rasuđivanje i presuđivanje', a današnja je, ,Moralnost i amoralnost'.

   Moral i amoral su dva brata blizanca. O  etici i moralu se ne morališe, moral se doživljava, moral se živi.

  Četiri su kategorije moralnosti:

- moralni - oni koji poštuju ustanovljene društvene norme jer vjeruju u njih, i koji su za sankcionisanje onih koji norme ne poštuju;

- nemoralni - oni koji se ne pridržavaju ustanovljenih normi (koji ih krše)

- amoralni - oni koji ne vjeruju u vrijednost ustanovljenih društvenih normi, nisu za sankcionisanje onih koji ih krše, ali ih sami ne krše.

- imoralni - oni koji se strogo drže određenih normi uže društvene zajednice, koji su u suprotnosti s normama šire društvene zajednice (zakoni koji vladaju unutar jedne grupe, mafije na primjer).

  Osobine koje proizilaze iz vjere moraju biti moralne i one su samo rezultat ljudskog ubjeđenja koje posjeduje. Svako nemoralno ponašanje je produkt ljudskog nemara i odvojenosti od vjere shodno hadisu u kome Allahov Poslanik a.s. kaže: „Bludnik dok čini blud nije vjernik, kradljivac dok krade nije vjernik, pijanica dok pije alkohol nije vjernik.“ (Bilježi Buhari i Muslim)

  Sastavni dio morala je ahlak, a iman je temelj na kome stoji kompletna i impozantna građevina islama. Poslanik Muhammed a.s. kao jedan od osnovnih zadataka svoje poslaničke misije, stavio je usavršavanje moralnih osobina kod ljudi, tako u hadisu kaže: „Poslan sam da usavršim moralne vrline kod ljudi“

   Moralni ljudi lijepo ponašanje sebi stave u zadatak.   

  Moral je kod njih norma i zakon, nešto što se mora činiti i uzus po kome se mora živjeti. U nemoralnih je ahlak-lijepo ponašanje broš ili privjesak, koji se može pripeti ili sa revera po volji skinuti.

   El-Fudajl ibn Ajad rekao je: “Ako se budeš družio s nekim, izaberi čovjeka s lijepim ahlakom, jer te on poziva samo dobru. Draže mi je da mi saputnik i drug bude griješnik lijepog ahlaka nego učač Kur'ana koji je besraman (bezobrazan). Zaista nije griješnik lijepog ahlaka osoba koju u životu vodi razum, nije teret društvu, pa ga ljudi vole, a pobožnjak koji nema kod sebe plemenitih osobina i lijepog ahlaka, teret je ljudima, pa ga preziru“.
  Asme'i jednom je prilikom rekao: „Kad se mom djedu Aliji primakla smrt, sakupio je svoju djecu i kazao im slijedeće: „O sinovi moji, postupajte prema ljudima na način koji će rezultirati da kad budete odsutni, čeznu da vas sretnu, a kad umrete, plaču za vama“.

  Moralan musliman radi na slijedećim osobinama:

  Na naravi, jer je ona sastavni dio svake duše. Musliman se prema drugima korektno odnosi jer je to motiv da drugi shvate poruku islama i prihvate ga kao svoju vjeru a to je moguće samo ako imamo dobroćudnu narav.

  Na izdržljivost i strpljenju  jer te dvije osobine pomažu čovjeku da lakše prebrodi poteškoće i probleme na koje nailazi te da se pristojno i odgovorno ponaša u datom trenutku.

  Musliman izgrađuje samopouzdanje, on je predan svom Gospodaru Uzvišenom Allahu u svim situacijama. On pravilno iskoristi potencijale koje posjeduje i na kraju prizna da je to sve dar od Allaha dž.š.

  Radi na Pravednosti jer je ona sastavni dio karaktera jedne ličnosti. Islam gradi ovu osobinu kroz svoja vjerska načela jer se na taj način uspostavlja red i sklad u životu i na Zemlji općenito. „Allah zahtijeva da se svačije pravo poštuje, dobro čini i da se bližnjim udjeljuje“

  Na Stidu jer je to osobina koja oplemenjuje ličnost i pomaže joj da se zaštiti od razvrata i prostakluka pogotovo u savremenom životu. Ljudi sve manje razmišljaju o svom izgledu i ponašanju u društvu. Sve je manje i manje stida kao mjerila jednog karakternog i normalnog života.  Poslanik a.s. kaže: „Sve što je od stida dobro je“

  Treba graditi ljubav prema istini i iskrenosti jer je iskrenost  pozitivan odgojni elemenat u etici jednog čovjeka. Allah dž.š. poziva vjernike i kaže: „O vjernici, bojte se Allaha i budite sa onima koji su iskreni“. Iskrenost u govoru i poslu je jedno od načela vjerovanja i islamskih obaveza bez čega Allah ne prima ničije djelo. Musliman uvijek pazi na obraz. Muslimanu je čist obraz, musliman se (po)stidi, musliman se kaje.

  Budi za primjer!

 Najbolji način za učenje i prenošenje ličnih moralnih vrijednosti jeste lični primjer. Svako prati šta radimo i kako se ponašamo, a naročito djeca promatraju šta roditelji govore i gledaju na televiziji ili na računaru. Ako naša djeca vide da mi radimo nešto loše, ona će postaviti pitanje zašto to i ona ne bi radila? Pazimo kome dijete povjeravamo da ih odgaja. Ne zaboravimo da je dijete poput spužve, a spužva upija i čistu i prljavu vodu, sve zavisi od toga u koju vodu stavljamo spužvu.

  Djecu odgajamo i školujemo za ono vrijeme u kome će živjeti. Ukoliko ne uskladimo djelovanje s vremenom, jednostavno ćemo proizvesti neuravnoteženost u životima naše djece. Legenda kaže:'' Starac je bio u službi kod jednog šaha. Šah je bio mlad. Jednom prilikom obratio se starom službeniku riječima:' Bio si sluga mome ocu, a evo i meni služiš, pa hajde mi reci gdje ti je bolje?  Starac odgovori: 'Ako želiš istinu, znaj da mi nije dobro ni kod tebe, niti mi je bilo dobro kod tvoga oca!? Šah se začudi ovim riječima te upita: 'Kako to?' Starac mu odgovori: ,U vremenu kada je tvoj otac vladao, bila je u modi brada, zato su oni koji su je imali bili poštivani. Nažalost,ja sam bio tada mlad, te je nisam imao, zbog čega me niko nije poštovao. Sada kada sam ostario i kada imam bradu, ti si došao na prijestol, a s tobom je došla nova moda da brada više nije moderna, tako da danas nas stare niko ne poštuje.''

  Kako god je na početku bila Riječ, Riječ ostaje i za kraj. Jedan arapski stih glasi: Inneme l-merʼu hadīsun baʼdahū; fe kun hadīsen hasenen li men revā! Čovjek – to je samo priča nakon njega! Pa budi dobra priča pripovjedačima!

  Dova                               

  Molim Allaha da budemo od onih koji govore istinu, koji ispunjavaju svoja obećanja, i koji se čuvaju harama. Molim Allaha dž.š. da nas učvrsti na pravome putu, da nam podari mudrosti i snage da povećamo svoj moral – čistoću – dobročinstvo i iskrenost. Amin!!! 

  Molim Allaha da nam podari poštovanje prema našim džamijama i onima koji nas vode na pravi put. Volimo džamiju, radujmo se petku i džumi namazu u njemu. Ne zaboravljajmo svoju islamsku zajednicu. Amin!

ألا إن أحسن الكلام و أبلغ النظام. كلام الله الملك العزيز العلام. كما قال الله تبارك و تعالي في نظم الكلام: و إذا قريئ القرآن فاستمعوا و أنصتوا لعلكم ترحمون.

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم: إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ.

[جلوس]

بارك الله لنا و لكم و لسائر المؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات الاحياء منهم و الاموات يرحمتك يا أرحم الرحمين

الخطبة الثانية

الحمد لله حمد الكاملين. و الصلاة و السلام علي رسولنا محمد و آله و صحبه أجمعين. تعظيما لنبيه و تكريما لفخامة شأن شرف صفيه. فقال عز و جل من قائل مخبرا و آمرا: إن الله و ملائكته يصلون علي النبي, يا أيها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما.

اللهم صلي علي محمد و علي آل محمد, كما صليت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد.

اللهم بارك علي محمد و علي آل محمد, كما باركت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم, إنك حميد مجيد.

اللهم أصلح أحوالنا, و أحسن أعمالنا, و بلّغْنا مما يرضيك آمالنا, و ولِّ اُمورنا خيارنا, و لا تولَّ اُمورنا شرارنا, و لا تؤاخذنا بما فعل السفهاء منّا, و كن لنا و لا تكن علينا. اللهم اجعل هذا البلدآمنا, مؤمنا, مطمئنّا و سائر البلاد المسلمين برحمتك يا أرحم الرحمين.

ان الله يأمر بالعدل و الإحسان ، و ايتاء ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنكر و البغي يعظكم لعلكم تذكرون.

صدق الله العظيم

Nijaz Salkić

Literatura: Tefsir Ibni Kesir,Sahihul Buhari, Moralni život u islamu.